İnternet Sitesi Kurmak

tyntVariables = {"ap":"Devam?: "};





Internet'e Ç?kmak
??in as?l zevkli taraf? olan Web sitesi olu?turmaya ve bunu Internet'e
açmaya geçmeden önce Web'de "ne yapaca??n?z" sorusuna cevap aramak
zorunday?z. Bu soru ?u anda belki çok anlams?z görülebilir. Ama Web'te
neler yap?labilece?ini s?ralad?ktan sonra, bu soruya gerçekten bilinçi
bir ?ekilde cevap aramam?z gerekti?ini göreceksiniz.
Internet bir teknoloji yuma??d?r. Bu teknoloji, TCP/IP protokolüne
dayanan bir dosya aktarma sisteminde, HTTP protokolüne uygun bilgisayar
dosyalar?n?n bir a? ortam?nda bir merkezden o merkeze ba?l?
bilgisayarlara aktar?lmas?n? sa?lar. Bu teknolojiyi, bugün Internet
dedi?imiz ortamda (a?lar-aras? a?) yapabilece?iniz gibi, bir ?irketin
Yerel A? ortam?nda da yapabilirsiniz. Buna intranet (a?-içi a?) denilir.
Internet'teki Web alanlar?ndan belirli görü? ve dü?üncenin propagandas?,
bir örgüt, kurum veya ?irketin halkla ili?kiler hizmetleri için
yararlanabilece?iniz gibi, Web sayfan?z? bir ba?ka yay?n?n tamamlay?c?s?
olarak da dü?ünebilirsiniz. Günümüzde Internet, ticaret arac? haline
gelmeye ba?lam?? bulunuyor. Özellikle HTTP'nin daha aç?k ileti?ime
dayanan baz? bölümlerinin ?ifreli hale getirilmesi ile ortaya ç?kan yeni
sürümü, SHTML (Güvenli HTML) kredi kart?na dayanan al??veri?
i?lemlerini kolayla?t?rm?? bulunuyor. Bunun sonucu, bugün bir çok firma
Web alan?n?, bir dükkan?n vitrini ve yazarkasas? gibi tasarl?yor ve
kullan?yor. Bir çok toptanc? ve perakendeci Web alan?n? normal i?inin
bir uzant?s? gibi kullan?rken, bir çok ki?i sadece Web'de mevcut ve
al??veri?in sadece Web kanal?yla yap?labildi?i "sanal ma?azalar" aç?yor.
Özetle, yapaca??n?z Web sayfalar?n? bir Site bütünlü?ü içinde Internet'e
açmak veya tabir yerinde ise "Web'e ç?kmak" için önünüzde be? yol var.
?imdi bunlar? s?ras?yla inceleyelim:
1. Kendi Web Server'?n?z? Olu?turmak:
Web sitesi kurmakta en pahal?, buna kar??l?k gelecek için en verimli
yol, kendi bilgisayarlar?n?zda, kendi a??n?zda, kendi Web Server'?n?zla
kendi sitenize sahip olmakt?r. Bir kere kendi URL adresiniz olacak.
Sayfalar?n?z?n güvenli?inden siz sorumlu olacaks?n?z. Ve, biraz sonra
de?inece?iz, bu Server, size ba?kalar? için Web alan? sunarak para
kazanma imkan? da sa?layacakt?r.
Ama Web Server kurmak deyince bir çok ki?inin adeta yerine çak?l?p
kal?yor. Çünkü son derece yanl??, ama o derece de yayg?n bir ?ekilde Web
Server deyince, bu i?ten biraz anlayanlar?n akl?na hemen UNIX i?letme
sistemi geliyor; bu kurmas? ve i?letmesi son derece zor sistemin sadece
ve sadece "büyük" bilgisayarlar gerektirdi?i dü?ünülüyor. Dolay?s?yla
kendi Web Server'?n? kurmaya hevesli bir çok ki?inin hevesi, tabir
yerinde ise, kursa??nda kal?yor. Sizin de böyle bir korkunuz varsa,
hemen belirtelim: Piyasada sat?lan, hatta büyük bir ihtimalle ?u anda
sizin evinizde de bulunan herhangi bir PC ile Web Server sahibi olabilir
ve bu serverda olu?turaca??n?z siteyi bütün dünyaya açabilirsiniz.
"Herhangi bir PC" sözünü biraz açmak ?art: Bu bilgisayar?n
ziyaretçilerinizi can?ndan bezdirmeden hizmet verebilmesi için en az
Intel 66 MHz 486 veya dengi CPU'ya, en az 32 MB belle?e ve 1 GB sabit
diske sahip olmas? gerekir. Sayfalar?n?za günde 15'den fazla ziyaretçi
gelmesini bekliyorsan?z, CPU'nun en az 90 MHz Pentium, belle?in 64
MB'dan fazla, sabit disk alan?n?n da en az 2 GB olmas? iyi olur. Tabiî,
sabit disk alan?n?n büyüklü?ünü, içeri?iniz belirleyecektir.
Ama gördü?ünüz gibi, "Art?k iyice eskidi," dedi?iniz 66 MHz 486 CPU'su
bulunan bilgisayarla bile Web sitesi kurulabilir ve i?letilebilir.
Önemli olan "?nternet için UNIX sistemi gerekir!" ?eklindeki yanl??
kan?y? bir kenara b?rak?n.
Muhtemelen a?ina oldu?unuz Microsoft Windows i?letme sisteminin NT türü
ile, Windows ortam?nda yine Microsoft'un Internet Information Server
yaz?l?m?n? kullanarak, en geç bir hafta içinde Web sahibi olabilirsiniz.
Bir hafta diyoruz; çünkü ba?lant? için ba?ka kurum ve firmalar?n
harekete geçmesini beklemek zorundas?n?z. ?? sadece size kalsa, Web
siteniz yar?n haz?r!
NT'nin herhangi bir UNIX sürümünden daha iyi Internet platformu oldu?una
inan?yoruz. Her?eyden önce, NT, kar??n?za Windows 95 ve 98'den a?ina
oldu?unuz bir çehre ile ç?k?yor. UNIX, DOS gibi, komut sat?r?ndan
i?letilen bir sistemdir. NT'nin bir bilgisayara kurulmas?, Windos 3.1,
95 veya 98'in kurulmas?ndan daha zor de?il. Bir Web alan?n?n NT
platformunda yönetimi, herhangi bir Windows kelime-i?lem veya muhasebe
program?n? ö?renmekten daha fazla bilgi gerektirmiyor. Ayr?ca, günün
birinde sisteminizi gerçekten büyütmek isterseniz, UNIX gibi yeni
donan?m, yeni yaz?l?m gerektirmeyecektir; çünkü NT istedi?iniz kadar
bilgisayara yay?labilen bir sistemdir.
Ve en önemlisi, bugün UNIX dedi?iniz zaman kar??n?zda ciddî bir muhatap
bile bulman?z ?ans i?i iken (çünkü UNIX Internet'ten ücretsiz
edinilebilecek bir i?letim sistemidir!) NT, size Microsoft'un bütün
deste?ini sa?layacakt?r. NT, 16 MB belle?i olan bir bilgisayarda da, 1
GB belle?i olan bir bilgisayarda da, ayn? etkinlikte çal??acakt?r.
Ayr?ca NT, birden fazla CPU bulunan sistemlerde, kendili?inden i? yükünü
çipler aras?nda payla?t?rarak, daha h?zl? çal??abilir. NT, di?er bütün
sistemlerin aksine, 32 Terabyte (1 Terabyte, bin Gigabyte demlektir)
disk alan?n? tan?yabilir. Bunlara ek olarak NT, donan?mdan ba??ms?z bir
i?letme sistemidir; yani her türlü PC sisteminde çal??abilir. Buna
kar??l?k belirli UNIX türleri belirli imalatç?lar?n bilgisayar
sistemlerinde çal??abilirler.
Bütün bunlar NT sisteminin üstünlü?ü için ikna edici de?ilse, NT Server
sistemi, paketten her türlü ileti?im protokolü ve Internet'in kulland???
WWW, FTP, Gopher, DNS gibi (UNIX sisteminde ancak parayla
edinilebilecek) ba?lant? programlar? ile birlikte ç?kacakt?r.
Kendi bilgisayar?n?zda kendi ba?lant?n?zla, kendi Web Server'?n?zla Wb
sitesi sahibi olmaya karar verirseniz, önünüzde ba?ka imkanlar da
aç?ld???n? hat?rlamal?s?n?z: Siz de Web evsahipli?i yapabilirsiniz!
Yapaca??n?z yat?r?m? ticarete dönü?türebilir, ba?kalar?na Web servisi
verebilirsiniz. Sonuç itibariyle bilgisayar?, Web Server program?,
Internet ba?lant?s? ile, ?u anda milyonlarca ki?inin Web sayfas?na ev
sahipli?i yapan bir firma kadar yat?r?m yapm?? olacaks?n?z. Neden bu
imkandan sadece kendi sayfan?za ev sahipli?i yapmak için yararlanmakla
yetinmek zorundas?n?z? Sizin bir Internet Sitesine sahip olman?z?
gerektiren sebepler, hemen hemen aynen, ba?ka bir çok ki?inin de Web
sayfas?na sahip olmas?n? gerektiriyor. Fakat bir çok ki?i, bunu ya zor,
ya da pahal? sayarak, böyle bir çabadan kaç?n?yor. Oysa siz, yapaca??n?z
yat?r?mla ve bu arada edinece?iniz deneyimle, bir çok ki?iye Web alan?
kurmas? için gerekli cesareti ve te?viki sa?layabilirsiniz. Bilgisayar
dergileri, gazete ve di?er dergilerin ilgili sayfalar? Web Sayfas?
Evsahipli?i Servislerinin ilanlar?yla dolu. Bu ki?ilerin hemen hemen
hepsi, sizin gibi Web Sitesi Evsahipli?i i?ine bir bilgisayar ve bir
modemle ba?lam?? ki?iler.
Yapaca??n?z yat?r?mla Internet'le ilgili iki ayr? hizmet verebilirsiniz:
Internet Sitesi Evsahipli?i ve Internet Servis Sunuculu?u.
Internet Sitesi Evsahipli?i: Uygulamada, isteyene kendi
bilgisayar?n?zdan sabit disk alan? kiralamaktan ibaret olan Web
Evsahipli?i, ad?ndan da anla??laca?? üzere, ba?kalar?n?n Web alanlar?n?
kendi sabit diskinizde yer vermektir. Bir çok ki?i, Web sitesi
olu?turmay? bir kenara b?rak?n, kendi bilgisayar?nda, kendi kullan?m?
için dahi HTML sayfas? yapamaz. Oysa gazeteye veya dergiye verece?iniz
bir ilanla, isteyene, Web sayfalar?na ev sahipli?i yapabilece?inizi
bildireceksiniz. Bu i?ten biraz anlayanlar, kendi yapt?klar? sayfalar?
onlara verece?iniz parolay? kullanarak, sabit diskinizde kendilerine
açt???n?z dizine koyacaklard?r. Hiç anlamayanlar ise, muhtemelen ka??t
üzerinde nas?l bir sayfa ve nas?l bir tasar?m istediklerini size
anlatacaklar, içerik unsarlar?n? yine ya ka??t üzerinde, ya da floppy
disketlerde size verecekler ve siz de bu malzeme ile onlar?n HTML
sayfalar?n? tasarlayacak, onlara ay?rd???n?z Web alan?na koyacaks?n?z.
Ba?kalar?n?n teknik sorunlar?yla u?ra?mak ve gece-gündüz bilgisayar?n?z?
en mükemmel ?ekilde çal???r vaziyette tutmaktan sorumlu olmak
istemiyorsan?z, Web sitesi olu?tururken HTML alan?nda edinece?iniz
tecrübe ile ba?kalar?na Web sayfalar? tasar?m? yapabilirsiniz. Bir çok
Web Sitesi Evsahibi firma, ev sahipli?inden çok içerik geli?tirme ve
sayfa tasar?m?ndan para kazand???n? bildiriyor.
Internet Servis Sunuculu?u (ISS): Büyük bir ihtimalle ?u anda sizin de
bir ISS'niz var. Bu ki?i veya kurumla yapt???n?z bir anla?ma ile,
bilgisayar?n?z?n browser program?na onlar?n verdi?i bir telefon
numaras?n? aratt?rarak, Internet ba?lant?s? sa?l?yorsunuz. Elektronik
posta adresi olarak da bu ki?i veya kurumun bilgisayar?ndaki Web
adresini gösteriyorsunuz. Internet'te kendi alan?n?z? olu?turdu?unuz
zaman, bu ki?i veya kurumun ?u anda size verdi?i hizmeti verebilecek bir
sisteminiz olacak demektir. Tabii Web sahipli?i ile ISS aras?ndaki
fark, ikincisinin daha fazla donan?m ve yaz?l?ma sahip olmas?
zorunlu?udur. Web sayfalaran?z? 24 saat hizmete aç?k tutmak isteniz bile
bir telefon ba?lant?s? (daha h?zl? ba?lant? istiyorsan?z, daha farkl?
bir ba?lant?) i?inize yetecektir. Fakat ISS i?inde öyle de?il: Her an
birden fazla mü?terinin sizin bilgisayar?n?za girip, oradan Internet'e
ç?kabilmesi için sizin çok say?da modeme ve çok say?da telefon hatt?na
ihtiyac?n?z var demektir. Ayr?ca bir Web Evsahipli?i firmas?n?n sahip
olmas? gereken türden Internet ba?lant?n?z olmas? gerekecek. Web sitesi
i?letmecisi olarak, alan?n?z? ziyaret edecek ki?ilere istedi?iniz
sür'atte hizmet sa?lamakta serbestsiniz. Ama ISS olarak mü?terilerinize
en h?zl? ba?lant?y? vermekle yükümlüsünüz; yoksa mü?terilerinizi daha
h?zl? hizmet veren ISS'lere kapt?r?rs?n?z. ISS olarak yapaca??n?z
yat?r?m ne kadar yüksek olursa, muhtemel geliriniz de o kadar yüksek
olacakt?r.
Bilgisayar? sa?lad?ktan ve önce NT i?letim sistemini sonra Microsoft Web
Server program?n? kurduktan sonra, bu sistemi d??ar?ya, Internet'e
ba?laman?z gerekir. Bir Server'? Internet'e ba?lamakla, bir ba?kas?n?n
evsahipli?i yapt??? Web sitesindeki sayfalar? güncelle?tirmek için
gerekli ba?lant? aras?nda çok fark vard?r. Bir Web Server, üzerinde
bulundu?u bilgisayar kadar, modem ve kendisini Internet'e ba?layan
telefon hatt?ndan olu?ur. Hatta "Internet telefon hatt?n?n kendisidir!"
dersek, durumu fazla abartm?? olmay?z. Sonuç itibariyle iyi bir
bilgisayar ve olu?turaca??n?z Web server ne kadar mükemmel olursa olsun,
bir telle d?? dünyaya ba?l? de?ilse, Web siteniz fiilen yok demektir.
D?? dünya ile ba?lant?n?z için seçebilece?iniz çe?itli imkanlar var.
Seçimi sahip olmak istedi?iniz ba?lant? h?z? belirleyecektir.
Hat geni?li?i veya ?ngilizce ifadesiyle bandwidth, belirli bir zaman
diliminde (standart ölçüyle bir saniyede) bilgisayar?n?zdan ne kadar
veri ç?kaca?? ve ne kadar veri girece?ini gösterir. En yayg?n ölçü,
bilgisayar i?lemlerinde kullan?lan en küçük veri birimi olan bit'tir.
Bit, yani iki karakterden (s?f?r ve bir rakamlar?ndan) olu?an ve
bilgisayar dilinin kelimelerinin en küçük hecesidir. Bilgisayar
ileti?iminin ölçüsü olan bps (saniyede … bit), ço?unlukla bin bit
(kilobit, Kbps) veya bin Kilobit (Megabit, Mbps) olarak ifade edilir.
Web alan?n?z?n ba?lant? h?z?n? (hatt?n geni?li?ini) belirlerken, dikkate
alaca??n?z önemli bir unsur maliyet olacakt?r. Hatt?n?z ne kadar geni?
olsun veya ileti?iminizin ne kadar h?zl? olsun istiyorsan?z, hat ve
modem masraf? o kadar artacakt?r.
Hat geni?li?i ile sistemin merkezi olan bilgisayar?n i?lemci (CPU) h?z?,
belle?i (RAM) ve sabit disklerinin toplam?n? belirlerken Web alan?n?z?n
kapasitesini gözönünde tutmal?s?n?z. Önce kapasite planlamadan söz
edelim, sonra buna göre donan?m özelliklerini ele alal?m.
KAPAS?TE PLANLAMASI
Bir Web alan?n?n üzerinde durdu?u bilgisayar?n ve d?? dünya ile
ba?lant?s?n?n alt s?n?r?n? Web alan?n?n içeri?i belirlemelidir. Üst
s?n?r? ise, Web alan? sahibinin bu i? için ay?rabilece?i paran?n miktar?
belirleyecektir.
?çeri?ini belirlerken, gerçekle?tiremeyece?iniz hedefler koyarak, kendi
kendinizi ba?ktan ba?ar?s?zl??a mahkum etmemelisiniz. Siteniz, metne mi
a??rl?k verecek, grafi?e mi? Foto?raflar?n?z? kamuoyuna göstermek ve
gazete-dergi yay?nc?lar?n?n ilgisini çekerek, pazarlamak için bir alan
yap?yorsan?z, her bir foto?raf?n, on sayfa yaz? kadar yer tutaca??n?
hesaba katmal?s?n?z.
Web sitenizin kapasitesine ili?kin tahmin hesaplar? yaparken, mutlaka
ama mutlaka gerçekçi bir cevap bulman?z gereken soru kaç ziyaretçi
bekledi?inizdir. Bir foto?rafç?n?n ki?isel Web alan? günde 10 ki?i
taraf?ndan ziyardet edilirse, bu iyi bir oran say?labilir. Buna kar??l?k
bir gazete, dergi, radyo veya televizyon istasyonunun halka ili?kiler,
promosyon ve haberlerinin daha güncel sunma çabas?yla kurdu?u Web
sitesine günde 3 bin ziyaretçi gelirse, bu çok dü?ük bir rakam
say?labilir. Bu soruyu cevaplarken, ayn? anda kaç ziyaretçi
bekledi?inizi de belirlemeye çal??mal?s?n?z. Yüksek bir toplam ziyaretçi
rakam?n?n sisteminize yükü ba?ka olacakt?r, ayn? anda sitenize gelecek
ziyaretçi say?s?n?n yüksekli?inin etkisi ba?ka olacakt?r. Web alanlar?n?
s?n?fland?ranlar, genellikle üç gruba ay?r?rlar: Dü?ük trafik alanlar?,
ayn? anda 5 veya daha az ziyaretçinin u?rad??? sitelerdir. Bu rakam
20'e ç?karsa, site orta trafik tlan? say?l?r. Anda gelen gelen ziyaretçi
say?s? 20'yi a??nca, bu siteyi yüksek trafik alan? saymak gerekir.
Ziyaretçiler Web sitenizde ne gibi i?ler yapacaklar? Alan?n?za, on-line,
yani ziyaretçi size ba?l? iken, oynanabilecek oyunlar koyacak m?s?n?z?
Bu çok, ama pek çok bellek gerektirir. Ziyaretçileriniz Web sitenizde
bir form dolduracaklar m?? Bu, Web Server program?n?za program
çal??t?rma yetene?i kazand?rman?z? gerektirecektir. Sayfalar?n?zda
ziyaretçinin bilgisayar?ndaki browser program?n türüne göre ve sitenizde
iken yapt??? baz? tercihlere göre de?i?en, yani dinamik bir içerik mi
sunacaks?n?z? Web Server program?n?z?n baya?? ileri düzeyde olmas?
gerekir. ?leri düzeyde Windows programlar?n?n ise daima daha fazla
bellek ve sabit disk alan? istedi?ini hep biliyoruz.
Kapasite planlamas?nda üçüncü grup ögeler ise gelecekle ilgili
tahminleriniz olacakt?r. Web alan?n?z?n gerçek geni?lemesini,
duyulmas?n? ve ziyaretçi say?s?n?n artmas?n? istiyor ve bekliyor
musunuz? Ticarete yönelik bir site olu?turan ki?inin en büyük arzusu,
ad?n?n duyulmas?d?r. Hergün daha çok ki?inin alan?n?za gelmesi, ba?l?ca
amac?n?z oldu?una göre, sisteminizin geni?lemeye müsait olmas? ?art.
Fakat foto?rafç? arkada??m?z?n örne?ine dönersek, onun böyle bir amac?
olmad???n? kolayca görebiliriz. Dünyadaki bütün foto?raf al?c?s? yay?n
editörleri sözle?ip ayn? anda dostumuzun web sitesini ziyarete
gelmeyeceklerine göre, bu alan?n dü?ük trafik alan? olarak kalaca??n?
varsaymas? yerinde olur.
B?LG?SAYAR
Kapasite plan?n? yapt???n?z zaman kar??n?za ç?kan tablo, genel
hatlar?yla üç gruptan birisine girebilir:
1. Dü?ük trafik, az ziyaretçi ve ziyaretçilerin Server'da ek program
kullanmayacaklar? alanlar
2. Orta trafik, orta ziyaretçi ve ziyaretçilerin bir ya da iki form
doldurmaktan ba?ka bir ?ey yapmayacaklar? alanlar.
3. Yüksek trafik, çok ziyaretçi ve ziyaretçilerin ayn? anda bir çok
program çal??t?racaklar? alanlar.
?u anda planlad???n?z siteyi bu alanlardan hangisine koyarsan?z koyun,
daima biraz büyümeye müsait tercihler yapman?z gerekir. Ayr?ca,
ziyaretçi bak?m?ndan s?n?rl? bir Web sitesi, içerik bak?m?ndan orta
büyüklükte bir alandan daha çok sabit disk gerektirebilir. Örne?in bizim
foto?rafç? dostumuz, çok az ziyaretçi bekledi?i ve ziyaretçilerine
sadece bir sipari? formu doldurtaca?? halde, e?er bütün foto?raf
ar?ivini ziyaretçilerine açmay? planl?yorsa, çok ama çok geni? sabit
disk alan?na ihtiyac? olacak demektir. Buna kar??l?k bilgisayar oyunlar?
satan bir firman?n Internet sayfas?nda, foto?rafç?ya oranla daha az yer
kaplayan malzeme bulunacak, buna kar??l?k ziyaretçilerinin oyunlar?
s?namas?n? istiyorsa, sistemine çok bellek koymak zorunda olacakt?r.
Bu nedenle, donan?m tavsiyelerimizi, sadece fikir edinmek için gözönünde
tutman?z gerekir.
Servisler Dü?ük trafik Orta trafik Yüksek trafik
WWW 166MHz/32MB/1GB 200MHz/32MB/1GB 233MHz/48MB/2GB
FTP 166MHz/32MB/1GB 166MHz/32MB/1GB 166MHz/48MB/2GB
E-Posta 133MHz/48MB/1GB 133MHz/48MB/1GB 166MHz/64MB/2GB
4 Servis 133MHz/48MB/2GB 166MHz/64MB/2GB 300+MHz/124MB/3GB
Bu listenin sadece yolgösterici oldu?unu, donan?m fiyatlar?n?n nerede
ise her gün dü?tü?ünü gözönüne al?rsak, donan?m seçerken mümkün oldu?u
kadar imkan?n?n?z? daha büyük, daha geni? ve daha h?zl? donan?m yönünde
zorlaman?z kolayla??yor. Bu listeye göre, ziyaretçilerine dosya aktarma
imkan? tan?mayacak (FTP server kurmayacak), elektronik posta imkan?
vermeyecek ve sadece Web hizmetiyle yetinecek bir alan?n 166 MHz i?lemci
ile bu i?i idare etmesi mümkündür. Ayn? i?i 66 MHz h?z?nda bir Intel
486 CPU bilgisayar ile de yapmak mümkün. Ama bu i? için yeni bir donan?m
almaya kalk?yorsan?z, kesinlikle paran?z?n elverdi?i en geli?mi?
donan?m? almal?s?n?z.
Yine bu liste size, herbiri 400 MHz h?z?nda iki CPU'su olan, belle?i 124
MB'?n üzerinde, 10 Gigabyte sabit diski olan bir bilgisayara
ihtiyac?n?z olmad??n?n? da gösteriyor. Bu tür sür'at ile i?lem ve kay?t
ortam? edinmek için harcayaca??n?z yat?r?m paras?n?, asl?nda modem
h?z?n? ve hat geni?li?ini artt?rmaya harcamakla daha kârl?
ç?kabilirsiniz. Sabit diski ya da belle?i yetmeyen bir bilgisayara
bunlar?n hepsi her zaman eklenebilir. Ama belirli bir h?zda kablo için
anla?ma yapt???n?z zaman kablonun h?z?n? anla?ma süresince artt?rmak o
kadar kolay olmayabilir. (Kiral?k hat veren firmalar, anla?maya erken
fesih halinde tazminat hükmü koymu? olabilirler; ama ço?u kapasite
art?r?m? maksad?yla anla?may? yenilemeyi kabul ederler.)
Donan?m bahsinde genel ilkeler aras?nda mutlaka say?lmas? gereken bir
husus, sabit disklerinizin mutlaka yedeklenmesi gere?idir. Bir Web
Server'?n çökmesi ve bu s?rada bir çok veri ve program dosyas?n?n
kullan?lamaz hale gelmesi, Web'in yeniden kurulmas? zorunlu?unun ortaya
ç?kmas?, art?k sadece bir zorluk olmaktan ç?kt?. Böyle bir durum,
firman?n i? kayb?na da neden olabilir. Web Server program?n?n çal??t???
ve Internet kablonuzun ba?l? oldu?u bilgisayar?n çökmesi, sipari? alma
ve verme imkan?n?n kayb?na, bilgi ula??m?nda aksamaya, ve dolay?s?yla
para kayb?na neden olacakt?r. Buna ek olarak Web Server'?n onar?lmas? ve
yeniden kurulmas? için ay?raca??n?z zaman ve belki de ücret ödeyerek
edinmek zorunda kalaca??n?z servisi de hesaba katmal?s?n?z. Ba?lang?çta
iyi bir yedekleme sistemine yap?lacak yat?r?m, ilerde sizi bu tür
masraflardan ve gelir kay?plar?ndan kurtaracakt?r. Günümüzde bilgisayar
sistemlerinin çökmesinde birinci sebep, sabit disk ar?zas?d?r. Hemen hiç
bir parças? hareketli olmayan bilgisayar?n içindeki tek hareketli bölüm
olan sabit diskler, bunun sonucu olarak, kimi zaman sistemin tümüne
ayak uyduramazlar. Bilgisayar sistemlerinin çökmesinde ikinci en büyük
sebep, yaz?l?mlardaki hatalard?r.
Internet i?inizin bir parças? olacaksa, sisteminizin hata tolerans?n?
yükseltmek zorundas?n?z. "Hata tolerans?" bir sistemin hayatî
birimlerinin yedeklenmesi ile yükseltilebilir. Web sisteminin durdu?u
bilgisayardaki bütün yaz?l?m sistemi ve ayarlar ile verilerin Disk
Yans?tma Sistemi (Disk mirroring) ile yedeklenmesi gerekir. Bu yöntem,
muhtemelen ?u anda sabit diskinizi yedeklemekte kulland???n?z teybe veya
Zip disklere kopya almaktan farkl? bir yöntemtir. Sistemin esas?,
bilgisayar?n içinde en az iki sabit bulunmas? ve bu disklerin birbirinin
ayn? olmas?n? sa?lamaktan ibarettir. Bu amaçla geli?tirilmi?
programlar, bir sabit diskteki girdi/ç?kt? hareketini aynen di?er diske
yans?t?rlar. Bir anlamda, bilgisayar?n?zda her an birbirinin ayn? iki
sabit disk olur, fakat CPU bunlardan sadece birini gerçek kay?t ortam?
olarak kabul eder. Sistem, sabit disk ar?zas? nedeniyle çöktü?ü anda,
ço?u zaman sistem operatörünün müdahalesine bile lüzum kalmadan, Disk
Yans?tma program? devreye girerek, yedek sabit diski ana sabit disk
yapacak ve o anda Web alan?n?zda bulunan ziyaretçilerin bile ruhu
duymadan, sistem hiçbir?ey olmam?? gibi, hizmete devam edecektir. Disk
Yans?tma, Microsoft Windows NT Server i?letme program?n?n aslî
parçalar?ndan biridir; ayr?ca para vererek yeni bir yaz?l?m almaya bile
gerek yoktur.

Windows NT'nin Disk Yönetmemin (Disk Administrator) program?,
diskleriniz aras?nda Yans?tma sistemi olu?turman?z, iki ya da üç t?klama
ile yap?labilecek kolayl?ktad?r.
Bu kolayl??a aldan?p, bugüne kadar yapageldi?iniz, disk yedekleme
i?leminden asla vaz geçmemeniz gerekir. Tam tersine, Yans?tma yoluyla
olu?turdu?unuz ikinci sabit disk devreye girdikten sonra, muhtemelen
Server'? düzenli bir ?ekilde kapat?p, sür'atle birinci sabit diski eski
?ekline getirmeniz gerekir. Yans?tma Tak?m?'n?n bir diskini di?erine
aynen kopya edebilirsiniz; ama bu bilgisayar?n çökmesine sebep olan
ar?za her ne ise, onu yeniden ana sabit diske yeniden aktarmak olabilir.
Dolay?s?yla, bir yerde mutlaka bilgisayar sisteminin en mükemmel
durumda iken ç?kart?lm?? bir teyp veya Zip disk yede?i olmal?d?r. (Büyük
bir ihtimalle 100 MB'l?k Zip disk, bir Web Server sistemini yedeklemeye
yetecektir. Ancak en az?ndan birinci sabit disk veya boot partisyonu
geni?li?inde bir teyp yedekleme sistemi, her zaman için daha garantili
bir önlem olur.
BA?LANTI
Büyük bir ihtimalle ?u anda Internet'e modemle ba?lanma imkan?n?z var!
Aram?zda talihli olanlar normal telefon ba?lant?s? yerine ISDN veya
kiral?k hat kullan?yor olabilir. Kullan?c? olarak yararland???n?z bütün
ba?lant? türleri, Web Sitesi sahibi olarak Internet'te hizmet vermenize
de yarar. Burada dikkat edece?iniz husus, "Yeter" de?il, "Yarar" demi?
olmam?zd?r.
Ba?lant?n?n h?z?, sitenizin çok ziyaretçi çeken bir site olmas?n? veya
olmamas?n? tayin edecektir. Günümüzde hiç kimsenin, "Web alan? bulundu;
cevap bekleniyor!" mesaj?n? seyretmeye tahammülü yok. Ünlü Web ustalar?,
sizin ba?lant?n?z?n t?klanmas?ndan sayfan?z?n ziyaretçinini bilgisayar
ekran?n? domdurmas? aras?nda en fazla 20 saniye geçmesi gerekti?ini
söylüyorlar.
Saniyede 36 Kilobit bilgi aktaran bir ba?lant? ile 20 saniyede 720 bin
bit'lik bilgi aktarabilirsiniz. Bu ise HTML sayfalar?n?n içeri?i
gözönüne al?n?rsa, küçük bir ba?l?k grafi?i ve 50 kelimeden az bir
paragraf yaz? demektir. Bo? yere ba?lant? h?z? artt?kta, fiyat? da
artm?yor!
Seçece?iniz ba?lant?, bilgisayar?n?za ekleyece?iniz ba?lant? donan?m?n?n
türünü ve niteli?ini belirleyecektir. Hiç ?üphesiz, ba?lant? donan?m?
türünü belirledi?iniz anda, bu tür cihazlardan hangi marka ve modellerin
sizin bilgisayar?n?za ve Windows NT i?letme sistemine uyumlu oldu?unu
ara?t?rmak zorundas?n?z. Bunun için ?imdiden Microsoft firmas?n?n
Internet alan?ndan Windows NT Server Donan?m Uyum Listesi (HCL, Harware
Compatibility List)) denen belgeyi alarak, bir yan?n?zda bulundurun. Bu
listede olmayan bir cihaz? sat?n almak, kendi paran?zla ba??n?za dert
almak demektir.
Modem
Internet'e modemle ba?lant?, en ucuz ba?lant? türüdür. Standart telefon
teli ile evinize veya i?yerinize gelen telefon ba?lant?s?n?n sa?lad???
analog sinyali modüle ederek ve modülasyonu çözerek (cihaz?n ad? olan
modem kelimesi Modulation-Demodulation kelimelerinin k?salt?lm???d?r)
say?sal sinyale çeviren bu araç, bugün saniyede 56 Kilobit'e varan bir
h?za ula?m?? bulunuyor. Gerçi, telefon ?irketlerinin özellikle büyük
kentlerde ve say?sal santral kurulmu? olan yörelerde, bir çift telefon
telinden ayn? anda birden fazla telefon sinyali al?p-vermeye yarayan
multipleks teknolojisi, azamî h?z? ne olursa olsun, modemlerin saniyede
26 Kbps'?n üzerine ç?kmas?n? engellemektedir; ama telefon hatt?
elveri?li?i oldu?u anda, ve ISS 56 Kbps uyumlu hizmet sundu?u taktirde,
bu rakama yakla?mak mümkündür. Bu h?z Internet kullan?c?n?n sayfadtan
sayfaya gitmesine, hatta arada bir oldukça büyük dosyalar indirmesine
elveri?lidir. Ama, sizin bu h?zla Internet'e servis sunman?z, özellikle
orta büyüklükte bir trafik bekliyorsan?z, gerçekçi olamaz. Hele 26 Kbps
h?zda bir ba?lant?yla Internet'te ticaret yapmak mümkün olamaz.
Telefon-modem yoluyla kurulacak Internet ba?lant?s? daimi de?ildir;
ISS'e telefon ba?lant?n?z kesildi?i anda Internet ba?lant?n?z da
kesilmi? demektir.
Internet ba?lant?n?z için ba?ka bir hat masraf? yapmadan telefon
sistemini kullanmaya karar verirseniz, bunun için bir modem sat?n
alman?z gerekir. Modemler, ya bilgisayar?n içine kart ?eklinde tak?l?r,
ya da bilgisayar?n d???nda durur ve bilgisayara COM 1 veya COM 2 seri
ileti?im kap?s?ndan ya da USB kap?s?ndan ba?lan?rlar. Bilgisayar?n içine
tak?lan modem kart?, ancak bilgisayar?n kapa?? aç?lmak suretiyle
ç?kart?labilir. Oysa d??ar?da duran modemler, bilgisayardan bilgisayara
nakledilebilir; hatta bir anahtarla ve ayn? anda sadece biri taraf?ndan
kullan?lmak ?art?yla, iki bilgisayara birden hizmet verebilirler. Seri
ileti?im kap?s?n? kullanmak suretiyle bir NT sistemine ayn? anda 256 d??
modem birden tak?labilir. Internet sitenizin zamanla geli?ebilece?ini,
birden fazla telefon hatt? ve modem ba?layabilece?ini dikkate alarak,
bilgisayar?n içine tak?lan kart modem yerine d?? modemi sal?k veririz.
ISDN
?ngilizce Entegre Say?sal A? Hizmeti (Integrated Services Digital
Network) kelimelerinin k?saltmas? olan ISDN, telefon ?irketinin ev veya
i? yerinize en yak?n merkezinden (servis kutusundan) size çekilecek
say?sal bir hatt?r ve 128 Kbps'a kadar h?z sa?layabilir. ISDN'i size
özel bir telefon hatt? sayabilirsiniz. Size çekilecek kablo, ba?ka hiç
bir abone ile sizin telefon sinyalinizi multipleks yoluyla
birle?tirmeyece?i için, hat sadece bize ait olacakt?r. Bu yolla Internet
ba?lant?s? da, telefon ba?lant?s? devam etti?i sürece devam eder.
ISDN ba?lant?s? da modeme benzer bir cihazdan geçerek bilgisayara girer;
ancak bu kez modeme benzer cihaz?n bilgisayar?n içine tak?lmas?
?artt?r. Bilgisayarlar?n COM1 veya COM2 seri ileti?im kap?lar?na
ba?lanacak bir cihaz bilgisayar?n ana veri yolu ile 115 Kbps h?z?yla
ileti?im yapabilir. Bu, ISDN'in h?z?ndan dü?ük oldu?u için, hattan
gelecek sinyaller seri kap?s?ndan geçerek bilgisayara girmek için s?ra
beklemeye ba?layacaklar ve bu sistemi s?k s?k çökertecektir. Oysa ISDN
hatt?ndan gelen sinyal, bilgisayar?n kendi sinyali gibi say?sal oldu?una
göre, do?ruca veri anayoluna ba?lanabilir. Bu nedenle ISDN kart? (ço?u
zaman yanl?? bir ifadeyle ISDN modemi denilir; ISDN sinyali zaten
say?sal oldu?u için modüle edilmesine ihtiyaç yoktur!) bilgisayar?n
içine tak?l?r.
ISDN servisi veren telefon kurumu, kendi sistemine uygun ISDN kart?n? da
abonesine sa?lamakla yükümlüdür. ISDN servisi seçerken, kartlar?n?n NT
sürecese olup olmad???n? mutlaka sorunuz.
Bir çok ülkede ISDN servisi toptan fakat sabit fiyatla veya bir sisteme
bir sayaç ba?lanmak suretiyle birim fiyat?yla verilmektedir. Günün
belirli saatlerinde Internet ba?lant?n?z? kesecek ve Web alan?n?z?
ziyaretçilere kapatacaksan?z, sayaçl? yöntem daha hesapl? olabilir. Buna
kar??l?k 365 gün ve 24 saat hizmet Web varl???n?z? sürdürecekseniz,
toptan sabit fiyat anla?mas? yapman?z daha kârl? olabilir.
Frame Relay
Bir firman?n Internet'e ba?l? a??na, do?rudan ba?lanmaktan ibaret olan
bu yöntemde, ba?lant? h?z?n?z 56K'dan T1'e (1.5 Mbps) kadar de?i?ebilir.
Bu ba?lant? süreklidir; telefon ba?lant?s? gibi kesilmez. Burada önemli
olan ba?land???n?z a??n size sundu?u servisin h?z?d?r. Frame Relay,
eski bir a? protokolü olan X25'in modern bir türevidir. Yo?un trafik
bekleyen Server sitesi, Network ile girdi/ç?kt? ili?kisini Server'?n
durdu?u bilgisayara yapt?rmamak için devreye ikinci bir bilgisayar
sokmal?d?r.
Kiral?k Hat
Web Server Sitenizi, telefon ?irketinden h?z? 56 K'dan T3'e (45 Mbps)
kadar bir daimi hat kiralayarak, araya hiç kimseyi sokmadan do?rudan
Internet'e ba?layabilirsiniz. Internet ile daimi ba?lant?n?n en iyi yolu
budur. Ancak daimi hatt?n kiras? çok yüksek olabilir.
2. Bir Web Sitesinde Ücretsiz Sayfa

T?pk? içinde yüzlerce ma?aza bulunan dev al??-veri? merkezleri gibi,
Internet'in sanal ortam?nda da ma?azalar aç?l?yor. Bu alan? i?leten
firma ile bir anla?ma yap?yorsunuz; sayfa veya sayfalar?n?z bu firman?n
Web sitesinde bir alt-site olu?turuyor. Kendinize ait bir URL ulabilir
veya olmayabilir. Sizin sayfalar?n?z ço?u zaman "Mall" firmas?n?n
Domain'i içinde bir alt-domain olu?turacakt?r.
Bu yöntemin de iyi taraflar?-kötü taraflar? var. Bir kere Internet'te
al??veri? art?yor ve Internet aboneleri giderek daha çok elektronik
al??veri? yap?yorlar. Ayr?ca "Mall" firmas? kendi alan?n?n duyurusunu
yapaca?? için sizin sitenizin de otomatik olarak reklam? yap?lm??
olacakt?r. Fakat sizin siteniz sanal ma?aza türü de?ilse, bu yöntem size
uygun olamaz. Siteniz al??-veri? sitesi bile olsa, unutmay?n koca
al??-veri? merkezi içinde sizin siteniz yüzlerce "dakkandan" sadece biri
olacak! Hele kendi URL'iniz olmayacaksa, kendi sitenizin duyurusunu
yaparken, belki de ayn? Mall'da sitesi bulunan rakiplerinizin de
reklam?n? yapm?? olacaks?n?z!
4. Web ma?azalar?
Günümüzde Sanal Ma?aza açan firmalar?n say?s? artt?kça, bu ma?azalarda
satt?klar? belli mamüllere kendi siteleri içinde "sayfa" vermeye
ba?layanlar?n say?s? da art?yor. Gerçi bu "sayfa" gerçek anlamda bir
"site" say?lmaz, ama yine de bir mamülün tan?t?m? aç?s?ndan, üstelik o
tür mamülü arayanlar?n u?rak yerinde bulunaca?? için, iyi bir reklam
vas?tas? say?labilir. Sizin firman?z?n üretti?i trikolar?n büyük bir
giyim-ku?am zincirinin Web alan?nda, kendine ait bir sayfada
tan?t?lmas?, hele bu sayfan?n içeri?ini belirleme hakk? mamülün
üreticisi olarak size tan?nacaksa, bulunmaz bir f?rsat olarak
de?erlendirilebilir.
5. Web Evsahibi ?irketler
Ve dünüp dola??p, as?l tavsiye edece?imiz Web Sitesi yöntemine geldik.
??te size Yoksul Richard'?n 50 Dolarl?k Web alan?! Hele ?u anda
bilgisayar?n?z varsa, ve Internet'e ula??m hakk?na sahipseniz, hiç laf?
döndürüp-dola?t?rmadan söyleyelim ki, hemen çar??ya ç?k?p bir Microsoft
FrontPage 98 program? sat?nal?p, iki ya da üç saat sonra Web sitenizi
yapm?? olabilirsiniz. 24 saat sonra kendinize ait bir URL adresiniz
olabilir. Hele HTML sayfalar?n?z? tasarlarken, ilerde de?inece?imiz
ilkelere uyar, ve bir gün ve gecenizi bu yeni alan?n?z? Internet Arama
firmalar?na tan?tmakla geçirirseniz, bir hafta içinde hedefledi?iniz
ziyaretçi say?s?na ula?man?z i?ten bile olmayacakt?r.
Bir kere, bir Web Evsahibi ?irketle anla??p, kendi URL adresinizi tescil
ettirir ve kendi sitenizi kendiniz tasarlarsan?z, her?eyden önce
ziyaretçilerinize kendi arzu etti?iniz etkile?me imkan?n?
verebilirsiniz; ziyaretçileriniz sizin kendi Domain ad?n?z oldu?una
bakarak, i?inizin ciddî oldu?unu anlarlar. Seçece?iniz ev sahibi ?irkete
ba?l? olarak, en az bir, fakat ço?unlukla 5 POP elektronik posta
kutunuz olabilir. Bunun yarar? ne? Dü?ünün bir firman?n gazete-dergi
reklam?n? inceliyorsunuz. Reklamda, "Toptan sat??lar?m?zla ilgili [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.].TR'ye,
perakende sat??lar?m?zla ilgili [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.].TR'ye
elektronik posta gönderebilirsiniz" deniliyor. Samimiyetle söyleyin; bu
firman?n sa?lam, güvenilir ve büyük oldu?unu dü?ünür müsünüz, dü?ünmez
misiniz? Gerçekte her iki elektronik posta adresi de bu site sahibinin
edindi?i Domain ad?na, ayn? IP adresinde POP kutusuna gidecektir. Yani
size. Reklam?n?z görenlerde arzu etti?iniz etkiyi sa?layacakt?r! (Bu
etkinin gere?ini yapabilecek imkanlara sahip olup olmad???n?z, yani
gerçe?e dayal? reklam yap?p-yapmad???n?z ayr? bir ahlâk konusu.) Web
evsahibi ?irketlerle anla?arak olu?turaca??n?z Web alan?n?za, on-line
sipari? ve elektronik ticaret imkanlar? koyabilirsiniz. Sitenizi ziyaret
edecek ki?ilere bir forma adlar?n? ve adreslerini yazarak, sizin
katalog gönderme listenize girmelerine imkan verebilirsiniz. Ve en güzel
taraf?, URL size ait olaca?? için, evsahibi ?irketten mennun kalmaz da
yar?n bir ba?ka evsahibi firmayla anla?acak olursan?z, yeni firmaya
URL'inizi de beraberinizde götürebilirsiniz. Bast?rd???n?z kartvizitler
ve bro?ürler çöpe at?lmam?? olur!
Evsahibi firma tercihiniz için, en çok imkan?, en ucuza veren ve bu i?i
en uzun süre yapmakta olan bir firmay? seçmenizi tavsiye etmekten ba?ka
bir ?ey söylemeyece?iz. Internet'in co?rafya ve uluslararas? hukukun
s?n?rlar?n? ortadan kald??? dünyam?zda, evsahibi ?irket tercihiniz illâ
Türkiye ile s?n?rl? da de?il. Bu s?n?rs?zl?k, Web evsahibi ?irketleri
hergün daha fazla imkan?, daha az ücretle sunmaya zorluyor. Çevrenizle
konu?un; ?u anda böyle bir firmadan Web sitesi alm?? tan?d?klar?n?za
sorun. Hatta böyle bir kaç firmaya elektronik mektup yollay?n, telefon
edin; verecekleri kar??l?klar?, konu?ma usluplar?n? de?erlendirin. Bir
kaç teknik soru sorun; neden bahsetti?inizi anl?yorlar m?? Bu tür
firmalar?n seçiminde gözeticilecek ilkelerle ilgili bir Internet sohbet
alan?nda buldu?umuz ?u tavsiyeyi aktar?rsak, ev sahibi firma seçiminde
herkesin nas?l davrand???n? görmü? olacaks?n?z:
"Evsahibi firmalar aras?nda ba?ka bak?mlardan uygun bulduklar?n?z?n
Internet sitelerine girin ve teknik destek bölümünün telefon numaras?n?
al?n. Sonra o gece sabaha kar?? 03'de bu namaray? aray?n. Cevap veren
biri var m?? Cevap veren varsa, kendisini tan?t?n ve teknik yard?m
sisteminin i?leyip i?lemedi?ini s?namak için arad???n?z? ve i?ba??nda
birini bulmaktan memnun oldu?unuzu söyleyin. Ertesi gün de firmayla
anla?ma yap?n. Telefona cevap veren olmazsa, ba?ka bir firma aramaya
ba?lay?n."
24 saat teknik yard?m hizmeti veren böyle bir firma buldunuz diyelim.
Nas?l bir anla?ma yapmal?s?n?z? Bu tür firmalar?n sunduklar? servisleri
dörte ay?rabiliriz. ?imdi s?ras?yla bu hizmet türlerini inceleyelim.
D?Z?N ?EKL?NDE WEB S?TES?
Bu usulde kendinize ait bir URL almazs?n?z. Bu sizi Domain ad? için
ruhsat ücretinden kurtar?r. Siteniz, evsahibi firman?n Domain'inde bir
dizin olur. Örne?in, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
gibi. Bu sitede POP e-posta, FTP, vs. gibi her türlü imkan?n?z
olabilir. Ama evsahibi firmay? de?i?tirmeye karar verirseniz, bu adres
de de?i?ir; yapt???n?z tan?t?m ve bu ardresi içeren bas?l? ka??tlar?n?z
da de?i?mek zorunda kal?r.
ALT-DOMA?N ?EKL?NDE WEB S?TES?
Siteniz evsahibi firman?n Domain'inde dizin de?il, alt-domain olacakt?r.
Örne?in, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gibi.
Bu sitede POP e-posta, FTP, vs. gibi her türlü imkan?n?z olabilir. Ama
evsahibi firmay? de?i?tirmeye karar verirseniz, bu adres de de?i?ir;
yapt???n?z tan?t?m ve bu ardresi içeren bas?l? ka??tlar?n?z da de?i?mek
zorunda kal?r.
Baz? Internet ?irketleri, örne?in Monolith@Home, bu suretle alaca??n?z
bir alt-domain Internet adresini çok daha k?sa ve kullan??l? hale
getiriyor. Bu firmayla anla?arak, URL olarak örne?in [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.],org
adresini kullan?yorsunuz. Ziyaretçileriniz bu adresi arad?klar?nda,
firman?n Domain Server bilgisayar?, ziyaretçiye do?ru IP adresini
veriyor. ?lerde alt-domain oldu?unuz evsahibi firmay? de?i?tirirseniz,
adres de?i?tiren firmay? örne?in Monolith@hHome ?irketini uyararak,
adresinizi düzeltmesini isteyebilirsiniz. Tan?t?m ve bas?l? ka??tlar
bo?a gitmemi? olur!
SANAL WEB S?TES?
Kendi i?yerinizde, kendi bilgisayar?n?zla, kendi Web Server'?n?zla ve
kendi hatt?n?zla Web sitesi sahibi olmayacaksan?z, ikinci en iyi Web
sitesi bu yöntemle kurulur. Evsahibi firma arac?l???yla veya kendiniz
InterNIC denen kurumla temasa geçerek, kendi Domain ad?n?z? tescil
ettirir ve ruhsat ücretinizi ödersiniz. Kendi URL'iniz olur. Tescil
i?lemini evsahibi firmaya yapt?rmak, belki daha kolay görünebilir; ama
evsahibi firma büyük bir ihtimalle seçece?iniz Domain ad?n? kendi ad?na
tescil ettirecektir. Evsahibi de?i?tirmek istedi?inizde, URL'inizi
kullanmaya devam edebilmek için, ya evsahibi firman?n Domain ad?n? sizin
ad?n?za tescil ettirece?inden emin olun, ya da bu i?i kendiniz yap?n.
?lerde bunun ne kadar kolay oldu?unu göreceksiniz.
Bu yöntemde, InterNIC ve onun hergün Domain Name Server'? vas?tas?yla
bütün dünyaya da??tt??? Domain adlar? listesini alan arac? Domair Name
Serverlar, sizin URL olarak ald???n?z ad?n kar??s?na, evsahibinin
firman?n Web Server'?n?n IP adresini yazacakt?r. Böylece ziyaretçiniz
browser ekran?na [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
yazd???nda, Internet sistemi, browser'a evsahibi firman?n IP adresini
gösterecektir. Domain ad? size ait olursa, evsahibi firmay?
de?i?tirece?iniz zaman, InterNIC'e IP adresinizin de?i?ti?ini
bildireceksiniz ve Domain Name Server sisteminde gereken düzeltme
yap?lacakt?r. Yani ziyaretçileriniz browser ekran?na [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
yazmaya devam edecekler, fakat bu kez browserlar?na ba?ka bir IP adresi
verilecektir. Sonuç olarak herkes hangi evsahibi firman?n Web
Server'?nda durursa dursun URL'iniz de?i?meden kalacakt?r.
SADECE ?S?MDEN ?BARET WEB S?TES?
Yukar?da Domain ad? olan URL'in Internet dünyas?nda bir Web Server IP
adresi oldu?unu söyledik. Birden fazla URL'i, ayn? Web Server IP
adresine ba?layamaz m?y?z? Tescil ücretini verdikten sonra ayn? IP'ye
isterseniz yüz adet Domain ad? ba?layabilirsiniz. Sonuçta hepsi ayn?
kap?ya ç?kar; ama siz neden birden fazla URL edinmek istemi?seniz, o
amaç gerçekle?mi? olur.
Neden birden fazla URL sahibi olmak isteyebilirsiniz? Bu sorunun cevab?
sizin ihtiyaçlar?n?za ba?l?. Ama örne?in bir firma birden fazla alanda
faaliyet gösteriyorsa, her alan? temsil eden bir URL edinmek
isteyebilir. Ama firma, birden fazla Web sitesi olu?turmak ve bak?m?n?
yapmak kolay olmayaca?? için, hangi URL'i izleyerek gelirse gelsin,
bütün ziyaretçilerin ayn? sayfaya ula?mas?n? isteyebilir. O zaman çare,
evsahibi firman?n size ay?raca?? alanda sitenizi olu?turmak ve bu
sitenin durdu?u Web Server'?n IP numaras?n? farkl? Domain isimleri için
adres olarak tescil ettirmekten ibarettir.
Bölüm II: ?n?aata Haz?rl?k
Kendi i?yerinizde, kendi bilgisayar?n?zla, kendi Web Server'?n?zda,
kendi hatt?n?zla kendi sitenizi olu?turacaksan?z, yapaca??n?z ilk i?, bu
i?in uzman? bir ki?inin yard?m?n? istemek olmal?. Bilgisayara Web
Server kurmak, ba?ta da belirttik, herhangi bir Windows uygulama
program?n? kurmaktan farkl? de?il. Ama i?in teknik bölümleri, özellikle
hat kiralamak, bu hat T1 veya T3 olacaksa, bilgisayarla binan?za gelecek
hatt?n aras?nda Router denen ikinci bir bilgisayar yerle?tirmek tecrübe
isteyebilir. Teknik cihazlar?n içinden ç?kan bro?ürleri ve kullanma
k?lavuzlar?n? okuma al??kanl???n?z varsa, Router cihaz?n? kurmak da o
kadar zor olmayabilir. Ama bir teknik uzman sizi bir çok uykusuz geceden
ve ba?a?r?s?ndan kurtarabilir.
Evsahibi Seçmenin ?lkeleri
Ama bu yola gitmiyor ve Web sitenizi, kendi Domain ad?n?za tescil
ettirerek, ama bir ba?ka evsahibi firman?n Web Server'?na koyarak
Internet'e açmak istiyorsan?z, ba??n?z hiç a?r?mayacak demek de?ildir!
Web evsahibi seçmek, Router veya Web Server kurmaktan daha kolay
görünebilir. Ama ev ödevinizi iyi yapmaz ve dikkatli bir seçimde
bulunmazsan?z, ba??n?z daha çok a?r?yabilir. ?imdi bu seçimin ilkelerini
ele alal?m.
Microsoft FrontPage Server Extensions Var m??
Web sitesi sahibi olman?z, bilgisayar programc?s? oldu?unuz anlam?na
gelmez. Ayr?ca bu hiç de gerekmez. Konuyla biraz ilgilendiyseniz, Form
denen HTML etiketini kullanarak, sayfalar?n?z? ziyaret edecek ki?ilerin
sizin Web alan?n?zda "bir?eyler yapmas?na" imkan verebilece?inizi
biliyorsunuz demektir. Bu basit bir ad?n?-adresini bildirme formu
olabilir; tam te?ekküllü bir elektronik al??veri? sayfas? olabilir.
Ziyaretçi, Web browser program?n?n ekran?nda "Gönder," "Sat?n al!," "At
Sepete!" gibi dü?meleri t?klad???nda, tabir yerinde ise perde gerisinde
bir tak?m programlar harekete geçer, baz? bilgiler bir yerlere
kaydedilir; bir yerlere elektronik posta mesajlar? veya dosyalar
gönderilir. Hatta i?in içine kredi kart? numaras?n?n teyidi gibi malî ve
hukukî niteli?i olan i?ler de giriyorsa, yap?lacak bu "bir tak?m i?ler"
ciddiyet kazan?verir.
Ziyaretçi ile Web Server aras?ndaki bu etkile?meyi sa?layan arabirime
CGI (Common Gateway Interface) denilir. CGI, Web Server aç?s?ndan,
uzaktaki kullan?c?n?n kendi bulundu?u bilgisayarda bir program?
çal??t?rmas? demektir. Kullan?c?lar?n Web Server bilgisayar?nda program
çal??t?rmas? çok ama çok tehlikeli olabilir. Bir örnek verelim:
Bilgisayar?n?zdaki "Del" komutu bir program çal??t?r?r. Bu program,
"Del" komutu önündeki bilgiye göre, sabit diskteki baz? dosyalar? siler.
E?er CGI, ziyaretçilerinize "Del c:\*.*" komutunu icra etme yetkiyi
veriyorsa, hiç ?üpheniz olmas?n, ikinci de?ilse üçüncü ziyaretçiniz, Web
Server'?n kendisi dahil, Internet'e aç?k bilgisayar?n?zda ne varsa
hepsini silecektir!
Bu nedenle CGI, ziyaretçi ile Web Server aras?nda bir kontrol görevi
yapar; ziyaretçilerin kullanmalar? gereken programlar? kullanmalar?n?
sa?lar, yapmamalar? gereken ?eyleri yapmalar?n? önler. Ziyaretçileriniz,
diyelim ki bir forma adlar?n?, adreslerini ve istedi?iniz di?er
bilgileri yazd?lar ve gönder dü?mesini t?klad?lar. ?imdi bu bilgilerle
ne yap?lmas?n? istiyorsunuz? Ziyaretçinizin verdi?i bilgiler bir düz
yaz? dosyas?na eklensin mi? Ya da verdikleri bilgiler Web Server
taraf?ndan sizin elektronik posta adresinize gönderilsin mi? Bunu bir
program?n yapmas? gerekiyor. Bu program? örne?in Perl dilini kullanarak
siz yazabilirsiniz. Ya da Perl diliyle program yazabilen bir bilgisayar
dan??man?na ücreti mukabili yazd?rabilirsiniz. Veya, Web evsahibinizi
Microsoft FrontPage Web Server Extensions imkan? sunan firmalar
aras?ndan seçerek, Webbot denen bu programlara otomatik olarak
kavu?abilirsiniz.
Microsoft FrontPage Web server Extensions, sadece Microsoft'un Web
Server program?nda de?il, bugün piyasada mevcut ciddî bütün Web Server
programlar? ile uyumludur. Ev sahibiniz isterse kendi Server'? için Unix
ortam?n? seçmi? olsun, FrontPage Extension'lar?n? evsahipli?i yapt???
sitelerin hizmetine sunabilir. ?u anda CGI program? kullanmayacak bile
olsan?z, evsahibi firman?n size bu imkan? vermesine dikkat edin.
Evsahibinin Server'? NT ortam?nda m? Çal???yor?
Piyasada o kadar çok Web Sitesi yapma program? var ki, hepsini ele
alacak olursak, bu kitapç?ktan daha uzun bir kitap yazmam?z gerekebilir.
Belki Internet'ten ücretsiz bir Web Site program? indirip, onu
kullanacaks?n?z. Fakat hemen belirtelim ki, bu programlar?n ücretsiz
olanlar? size veritaban? ile uyumlu Web sayfalar? yapma imkan?
vermeyecektir. Ücretli olanlar? ise, ortaya ç?kartacaklar? sayfalar?n
evsahibinizin Web Server'?nda çal??abilmesi için büyük bir olas?l?kla
veri taban? ve multimedya için Web Server'da kendi sürücüleri ve
programlar?n?n bulunmas?n? ?art ko?acakt?r.
Günümüzde Web sitesi evsahipli?i yapan firmalar?n üzerinde standart
olarak anla?t?klar? yükleme, güncelle?tirme ve çal??t?rma programlar? ve
yöntemleri Microsoft FrontPage program? haline gelmi? bulunuyor. Bu,
gerek FrontPage'in çok yetenekli ve çok imkanl? bir program olmas?ndan,
gerekse NT Server'?n Web Server platformu olarak daha yayg?n olarak
kullan?lmas?ndan kaynaklan?yor. NT server ve onun üzerinde kurulmu?
Microsoft Internet Information Server, Active Server Pages (ASP) ad?
verilen bir teknoloji ile, dinamik Web sitesi yapman?za olanak sa?l?yor.
Küçük bir örnek verelim. Diyelim ki bir gazetenin Web alan?n?
i?letmekten siz sorumlusunuz. Klasik HTML dilini ve verdi?i imkanlar?
kullanarak, hergün, her sayfay? yeniden yapmak ve sitenize alaca??n?z
günlük haberleri HTML sayfalar?n?za kodlayarak koymak zorundas?n?z. Oysa
ASP tekni?i ile örne?in D?? Haberler Bölümü olan sayfan?z?, sabit
diskinizde d?? haberlere ay?rd???n?z klasördeki bütün metinlerin birinci
paragraf?n? al?p ..

etiketinin aras?nda göstermeye, sonra bir
kodu koyarak ikinci paragraf? al?p ..

aras?nda göstermeye haz?r hale getirebilirsiniz. Yani, sitenizdeki
bütün haber bölümleri, belirli bir klasördeki yaz?lar? al?p, HTML
kodlar?yla kodlay?p, sitenizde sunmaya haz?r hale getirilebilir. Size
dü?en sadece gazetenizin veya derginizin yaz?i?leri taraf?ndan yay?na
haz?r hale getirilmi? metin dosyalar?n? al?p, kendi Web klasörlerinizde
ay?rd???n?z yere kopyalamaktan ibaret hale gelir.
Bu örne?i bir toptanc?n?n emtia listesinde yapt???n?z? da
dü?ünebilirsiniz. Her Uygunsuz Kelime de?i?ikli?inde HTML sayfalar? tek tek ele
al?p, içindeki HTML kodlar?n?, metin ve grafik referanslar?n?
de?i?tirerek yeniden kodlaman?z m? kolay, yoksa Web sayfalar?n?z? ASP
tekni?i ile otomatik hale getirmeniz mi?
ASP, Unix ortam?na da uyarlanm?? bulunuyor. Ama NT ortam?nda i?leyen ve
sitenizde ziyaretçilerizle etkile?mek için kullanaca??n?z her türlü
program?n Unix sürümünü bulamazs?n?z. Bu nedenle Web evsahibinizin NT
ortam?na ve NT üzerinde çal??an bir Web Server'a sahip olmas? ?artt?r.
Evsahibiniz Size Ne Kadar Sabit Disk Alan? Veriyor?
Web sitesi demek, bir sabit disk üzerinde bir dizin ve içinde bir tak?m
dosyalar demektir. Ziyaretçiniz için [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
olan Web sitesi, asl?nda Web evsahibi için e:\websites\ali\ ?eklinde
bir dizin ile onun içindeki alt-dizinler ve dosyalardan ibarettir. Bu
alan azamî ne kadar olabilir. Bugün herhangi bir Web evsahibi firman?n
ilan?nda, temel ?artlarda üyelik halinde 60 megabyte sabit disk alan?
verildi?ini okuyoruz. Yani sitenizde yer alacak bütün metinler,
grafikler, ses ve video dosyalar?, CGI ve Webbot programlar?n?n toplam
büyüklü?ü 60 MB olabilir. 60 MB, ba?lang?çta çok gibi görünebilir. Fakat
Web siteniz grafik a??rl?kl? olacaksa, 60 MB h?zla dolacakt?r. Kimi
evsahibi firma temel alan?n üstündeki her MB için çok a??r? bir fiyat
talep eder. Bundan kaç?nmal?s?n?z.
Trafik Ücretleri
Ziyaretçilerinizin sayfan?zda görece?i her unsur, yaz?, foto?raf,
grafik, ses ve video unsuru, sizin alan?n?zdan ziyaretçiye transfer
edilen veri demektir. Bugün hemen hemen bütün Web evsahipleri, site
sahiplerine, ziyaretçilerinin veri transferi için temel ücrete dahil
belirli bir MB ölçüsü veriyorlar. Bu genellikle ayd? 2 bin MB civar?nda.
Firmalar bunun üstünde bir veri transferi olursa, ayr?ca ücret talep
ediyorlar. Bu ilave ücretin fahi? derecede yüksek olmamas?na dikkat
edin.
Baz? firmalar bir temel ziyaretçi say?s?n?n üstündeki ziyaretçiler için
site sahibinden para al?rlar. Bundan kaç?n?n. Siteniz ne kadar çok
ziyaretçi çekerse o kadar çok para ödeyeceksiniz demektir. Bu tür
s?n?rlama getirmeyen evsahibi firma say?s? h?zla art?yor.
Kaç Elektronik Posta Hesab? Açabilirsiniz?
Her Web Site, üzerinde bulundu?u Web Server'dan baz? hizmetler al?r. Web
servisi, yani WWW'ye ba?lanmak ve HTTP protokolü ile talep al?p
kar??l???nda talep edilen sayfay? ve unsuru göndermek bunlardan biridir.
Web Server Web hizmetinin yan? s?ra, sitelerine POP Mail Hizmeti de
sunar. Bu, Internet dünyas?nda elektronik posta demektir. Günümüzde Web
evsahipli?i yapan firmalar, mü?terilerine genellikle 10'dan fazla ayr?
ücretsiz POP hesab? aç?yorlar. Bu say?n?n 20'ye ç?kt??? da oluyor.
Özellikle bir ?irket için Web alan? aç?yorsan?z, ne kadar çok ücretsiz
POP hesab? alabilirseniz o kadar iyi olur. Sat??, Bilgi, Teknik Destek,
Sipari?, vs., adlar?na ayr? ayr? elektronik posta kabul edebilmek, sizin
avantaj?n?z olacakt?r.
Elektronik Postalar? Yönlendirebilir Misiniz?
?imdi iki ?eyi birbirinden ay?rd???n?zdan emin olal?m. Muhtemelen ?u
anda oldu?unuz gibi, "Internet abonesi" olmak ayr?, Internet'te site
sahibi olmak ayr? ?eylerdir. Internet'teki siteniz ve bu siteye
gelebilecek elektronik postalarla, ?u anda Internet abonesi olarak sahip
bulundu?unuz elektronik posta adresine gelen postalar da birbirinden
ayr?d?r. Diyelim ki siz ?u anda, örne?in Superonline veya America On
Line yoluyla Internet'e ba?lan?yorsunuz ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] veya [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gibi bir elektronik adresiniz
var. Yar?n [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
adresinde bir site sahibi oldunuz ve evsahibi firma size 20 ayr?
elektronik posta adresi verdi. Bunlardan birini [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] olarak
kurdunuz. Bu adrese gelen elektronik posta, evsahibinin bilgisayar?nda
size ayr?lan sabit diskte bir muhtemelen users\ali\incoming\satis\
dizinine düz yaz? dosyas? olarak kaydedilecektir. Tabiî arzu etti?iniz
anda, Internet yoluyla bu dizine girerek, postalar?n?za bakabilirsiniz.
Ama bu elektronik postan?n amac?n? yok eden bir uygulama olur. Size
laz?m olan, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
adresine gönderilen postan?n [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
veya [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] adresine
yönlendirilmesidir.
Web evsahibi firma ücretsiz olarak posta yönlendirme hizmeti vermelidir.
Böylece Internet'e her zaman nas?l ba?lan?yor ve postalar?n?z?
okuyarsan?z, yine ayn? ?ekilde Web sitenize gönderilen postalar? da
okumaya devam edebilirsiniz.
Bu arada baz? evsahibi firmalar?n otomomatik posta cevaplama hizmeti
sundu?unu da belirtelim. Bu Autoresponder denen bir Web Server
hizmetidir ve özellikle firmalar?n mü?terilerine kar?? ciddî bir görünüm
kazanmas?na yard?mc? olur.
FTP Ba?lant?n?z ve FTP Siteniz Olacak M??
Internet'te asl?nda bütün ili?ki Server'daki dosyalar?n ziyaretçinin
bilgisayar?na aktar?lmaya dayan?r. Fakat, Dosya Aktarma Protokolü (FTP)
Server'da duran dosyalar?n browser ekran?nda gösterilmeden do?ruca
ziyaretçinin sabit diskine aktar?lmas?n? veya ziyaretçinin sabit
diskinden sizin Web sitenizin durdu?u Web Server'?n sabit diskine
aktar?lmas?n? sa?lar.
FTP, Web sitesi sahibi olarak size iki ayr? alanda gereklidir. FTP'den
önce kendi sayfalar?n?z? ve CGI pogramlar?n?z? evsahibi bilgisayara
aktarmakta yararlan?rs?n?z. Bunun için CuteFTP veya WS_FTP gibi payla??m
programlar?n? kullanabilirsiniz. FrontPage uyumlu bir evsahibi ile
anla?ma yaparsan?z, sitenizin tümünü FrontPage ile yapar ve FrontPage
ile aktarabilirsiniz. Fakat FTP programlar?, özellikle CGI programlar?n?
aktarmakta ve daha sonra görebilece?imiz üzere, kendi alan?n?zda
olu?turaca??n?z klasörlerin kullan?m haklar?n? belirlemekte ?artt?r.